«Համահայկական ճակատ» շարժման առաջնորդի ելույթը «Սփյուռքի դերը հայոց պետականության զարգացման գործում» գիտագործնական համաժողովին
Մենք ձեզ հետ այսօր քաջ գիտակցում ենք ոչ միայն Հայաստանի Հանրապետության ինքնիշխանությանն ու պետականությանը, այլև ողջ աշխարհասփյուռ հայությանը սպառնացող ակնհայտ վտանգը: Գործող իշխանությունն իր ոչ կոմպետենտ գործողություններով երկիրը հասցրել է անդառնալի կետի։ Պետական կառավարման համակարգի անգործությունն ու պաշտոնատար անձանց ցածր որակավորումն ընդունում է նաև Կառավարության ներկայիս ղեկավարը՝ փորձելով սեփական մեղքը բարդել ենթակաների ուսերին։ Իսկ ո՞վ է ձևավորել այդպիսի պետական ապարատ։ Եթե էֆեկտիվ միջոցներ չձեռնարկեք ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու համար, շատ շուտով մենք տեղ չենք ունենա մեր հզոր նախնիների երկրում: Նոր քաղաքական ուժի՝ «Համահայկական ճակատի» իշխանության գալն անհրաժեշտ է ։
Այսօր մեր Հայաստանը ծանր ժամանակներ է ապրում։ Դառնությամբ պետք է արձանագրել պատմական տարածքների և ազգային հուշարձանների կորուստը ։ Ցավալի է գիտակցել, որ երկրի բնակչությունը կորցրել է հավատը արդարության, արտաքին սպառնալիքներին հակազդելու իշխանության կարողության հանդեպ։
Ցավում ենք վերջին տարիներին կրած մարդկային կորուստների համար։ Հավերժ փառք և հիշատակ նրանց, ովքեր իրենց կյանքը տվեցին Հայաստանի և հայերի շահերի համար: Խորին հարգանքս նրանց, ովքեր զենքը ձեռքին պաշտպանել են Հայաստանն ու Արցախը։ Մենք անկեղծորեն կարեկցում ենք արցախցի փախստականներին, ովքեր ստիպված լքել են իրենց պապական տները և մնացել անօթևան:
Առանձին հարց է արցախցի փախստականների հարցը։ Նրանց պետք է ապահովել բնակարաններով, նպաստներով, ապահովել նրանց Հայաստանում գտնվելու օրինականությունը, որպեսզի նրանք և իրենց երեխաները լեգիտիմ և հավասար իրավունքներ ունենան մեր պետության բնակիչների հետ, որպեսզի արցախցի երեխաները ունենան կրթության և արտոնությունների հավասար հասանելիություն։ Շատ կարևոր է փախստականներին աշխատանքի տեղավորելը։ Մարդկանց օրինական եկամտի աղբյուրների բացակայությունը նրանց դրդում է հանցագործության և աճում է վտանգավոր հանցագործությունների թիվը:
Եկել է ժամանակը, երբ յուրաքանչյուր հայ պետք է հստակ և գիտակցված անձնական ընտրություն կատարի ՝ անտեսի իր պատմական հայրենիքի շահերը և պատրաստվի նվաստացմանն ու հերթական վերաբնակեցմանը, կամ բոլոր ուժերը համախմբի մեր ազգային մշակույթի, քրիստոնեական հավատքի և մեր երկրի պահպանման համար, որի գոյությունն այժմ վտանգված է: Վերակենդանացնել ազգային հպարտության զգացումը:
Անհրաժեշտ է կասեցնել Հայաստանի դեգրադացիոն գործընթացը, կասեցնել դիլետանտիզմը հանրապետության ղեկավարության մեջ, օբյեկտիվ Սահմանադրական գնահատական տալ երկրի իշխանությունների գործողություններին և թույլ չտալ մեր հայրենիքի շահերի դավաճանությունը։ Պատմության մեջ առաջին անգամ երկրի իշխանությունները, որոնք ուղղափառությունը ճանաչել են որպես պետական կրոն, արհամարհանքով են վերաբերվում ազգային եկեղեցուն, հակադրվում են Սուրբ գրություններին և ավանդական սկզբունքներին: Վարչապետը կորցրել է ոչ միայն ազգային արժանապատվությունը, ազգային բարոյականությունն ու ազգային հպարտությունը, այլև կորցրել է Հայաստանի ժողովրդի կողմից իրեն տրված լեգիտիմությունը: Նա ոչ միայն պետք է հեռանա, այլև պետք է զրկվի իրեն հայ անվանելու և հայ ժողովրդի անունից ցանկացած որոշում կայացնելու իրավունքից: Այս որոշումը պետք է կայացնի մեր նախաձեռնած «Ազգային Հպարտության Հանրային Տրիբունալը»։ Իմփիչմենտը միայն հին ու նոր էլիտաների ստեղծված համակարգի քաղաքական կոմատոզի միջոց է, իսկ Տրիբունալի դատավճիռը քաղաքական մահ է ոչ միայն փաշինիզմին, այլև այն ծնած պայմաններին ։
Ռազմական ոլորտում Ռուսաստանից և Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպության երկրներից հեռու մնալը երկիրը մենակ է թողնում արտաքին սպառնալիքի առջև։ Եթե կանխարգելիչ միջոցներ չձեռնարկվեն, ապա մոտ ժամանակներս մեր երկիրը կարող է զրկվել Սյունիքի մարզից և ներքաշվել տարածաշրջանային հակամարտության մեջ՝ գրեթե չունենալով հաղթանակի շանսեր առանց իրական պատմական Դաշնակիցների օգնության։
Միթե ինչ-որ մեկը լրջորեն կարծում է, որ Վաշինգտոնը, որպես Անկարայի դաշնակից, տեր կկանգնի Երևանին, եթե Թուրքիան որոշի հարձակվել Հայաստանի վրա ։ Արժե՞ հույսը դնել Փարիզի կամ Բրյուսելի օգնության վրա: Ակնհայտ է, որ ոչ: Ֆրանսիան նույնիսկ չկարողացավ պահել իր գաղութները Աֆրիկայում, իսկ Եվրամիությունը շահագրգռված է էներգառեսուրսներ ստանալու համար թուրք-ադրբեջանական տանդեմի ամրապնդմամբ, բայց ոչ Հայաստանի բարեկեցությամբ։ Սակայն, ի հեճուկս ողջախոհության, երկրի ղեկավարությունը պատրանքների մեջ է և համառորեն հետևում է նրանց՝ մեկը մյուսի հետևից ընդունելով թյուրքական պայմանները, հանձնելով հայկական պատմական հողերը։
Տարածաշրջանային կոմունիկացիաների ապաշրջափակման ուղղությամբ իրական դաշնակիցների հետ հետևողական աշխատանքի փոխարեն առաջարկվում են տարրական տնտեսական հիմնավորում չունեցող նախագծեր։ «Խաղաղության խաչմերուկ» նախաձեռնությունը Արևմուտքի կողմից պարտադրված պոպուլիզմ է, որը հետապնդում է ԵՄ էներգառեսուրսների մատակարարումների ավելացման շահերը՝ շրջանցելով Ռուսաստանը ։
Այսօր կարևոր է թույլ չտալ հայ ժողովրդի շահերի ոտնահարումը, համախմբել հայության ջանքերը ոչ միայն բուն Հայաստանում, այլև նրա սահմաններից դուրս, վերականգնել և բարձրացնել վստահության մակարդակը մեր պատմական և բնական դաշնակիցների հետ: Մենք պետք է ուղղենք Հայաստանի ներկայիս իշխանության ողբերգական սխալները, շտկենք նրա հակապետական գործունեության ներքաղաքական և արտաքին քաղաքական վեկտորները։
Կարեւոր է կենտրոնանալ ազգային շահերի վրա, իսկ դա նշանակում է դադարել փոխել արտաքին առաջնահերթությունները, օբյեկտիվորեն գնահատել եւ պրագմատիկ մոտեցում ցուցաբերել եվրոպացի գործընկերների հետ երկխոսությանը։ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները բարձրացնել դաշնակցային մակարդակի, հետևողականորեն մասնակցել համատեղ տնտեսական և ռազմաքաղաքական ինտեգրացիոն գործընթացներին: Կառուցել փոխշահավետ ռազմավարական երկխոսություն Իրանի հետ ։ Հանդես գալ Հայաստանի, Ռուսաստանի և Իրանի կազմով Հարավային Ռազմական դաշինք ստեղծելու սեփական նախաձեռնությամբ:
Գիտակցելով հայ ժողովրդի և ապագա սերունդների առջև անձնական պատասխանատվությունը՝ «Համահայկական ճակատ» շարժումը և կուսակցությունը կոչ են անում համախմբել բոլոր հայրենանվեր ուժերին՝ պաշտպանելու Հայաստանի ինքնիշխան իրավունքները, պահպանելու նրա տարածքային ամբողջականությունն ու պետականությունը, նրա պատմությունը, հավատքը և ազգային մշակույթը: Միասին մենք ի վիճակի ենք լուծել այդ բարդագույն խնդիրը։
«Համահայկական ճակատ» շարժումն իրականացրել է մեր երկրի տնտեսության փաստացի վիճակի և հեռանկարների փորձագիտական գնահատում: Դրա արդյունքները համադրված են կառավարության քաղաքական կուրսի, գործողությունների, ծրագրերի և հայտարարությունների հետ ։ Արդյունքը հիասթափեցնող է: Իշխանության հայտարարած հաջողությունները ոչ թե իրական, այլ վիրտուալ բնույթ են կրում։ Վարչապետի այն ծրագիրը, որին կողմ է քվեարկել Հայաստանի ժողովուրդը ընտրություններում, ամբողջովին տապալված է։ Իսկ մեր քաղաքացիներին տրված խոստումները չեն կատարվել։
Ստիպված ենք լճացում արձանագրել ռազմավարական նշանակություն ունեցող արդյունաբերության և գյուղատնտեսության գրեթե բոլոր ճյուղերում։ Լուրջ բացեր կան առողջապահության և սոցիալական ապահովության համակարգում, հատկապես գյուղական վայրերում։ Իշխանությունների շեղումը եւ պոպուլիստական միջոցները շինարարության ոլորտում ոչ հեռու ապագայում կհանգեցնեն հիփոթեքային ճգնաժամի եւ բնակչության կենսամակարդակի կտրուկ անկման: Հայաստանի ազգային ռազմարդյունաբերական ամբողջությանը և զինված ուժերի վիճակին վերաբերող շատ հարցեր կան ։
Պետական արտակարգ միջամտություն են պահանջում բյուջե ձևավորող ճյուղերը՝ հանքարդյունաբերությունը, քիմիական և սննդի արդյունաբերությունը, և անշուշտ ՝ գյուղատնտեսությունն ու էներգետիկան։ Դրանց վերակենդանացման շահերից ելնելով ՝ անհրաժեշտ է վերականգնել մի շարք լուծարված նախարարությունների, այդ թվում՝ գյուղատնտեսության նախարարության գործունեությունը, ձևավորել խոշոր արդյունաբերական ձեռնարկություններում պետական նպատակային ներդրումների փաթեթ ՝ դրանց հետագա բաժնետիրացմամբ ։
Արդիական է հարկային քաղաքականության վերանայման թեման ՝ Դրա մեղմացման ուղղությամբ։ Այսօրվա հարկային կանոնները հանգեցրել են հայկական բորսայում ազգային արժույթի գերուժեղացմանը՝ դրա արհեստական դեֆիցիտի հաշվին եւ դոլարի արժեզրկմանը ՝ միգրանտների եւ վերաարտահանման շնորհիվ երկրում դոլարային զանգվածի աճի պատճառով։ Արդյունքում ՝ վիրտուալ կայուն փոխարժեքը խոսում է իբր գնաճի բացակայության մասին, իսկ իրականում գները դինամիկ աճ են ցույց տալիս ։
Պարզաբանեմ ՝ գոյություն ունեցող հարկային քաղաքականությունը չունի հավաքված հարկային միջոցները ժամանակին երկրի տնտեսությանը վերադարձնելու մտածված և կայուն մեխանիզմներ, ինչի արդյունքում ստեղծվում է ազգային արժույթի դեֆիցիտ։ Նման անհավասարակշռությունը կարող է վատ ավարտվել:
Հաղթական հաշվետվությունների և իշխանության կողմից շինծու տնտեսական հաջողությունների ցուցադրման ֆոնին շարունակաբար աճում է արտաքին պետական պարտքը, որը գերազանցել է Հայաստանի պետբյուջեի կեսը ։ Այլ կերպ ասած, յուրաքանչյուրը՝ նորածիններից մինչև երկար տարիներ երկրի բարօրության համար աշխատած հարգված տարեցները, արդեն պարտք են առնվազն 7 հազար դոլար։
Լուրջ բողոքներ կան դատաիրավական համակարգի գործունեության նկատմամբ, որը երկիրը փաստացի վերածել է քաղաբանտարկյալներով ոստիկանապետության՝ քաղաքացիների սահմանադրական հիմնարար իրավունքների համակարգային խախտմամբ: Անմեղության կանխավարկածի և ժողովրդավարական պետության հիմնարար սկզբունքների ոտնահարումը կարող է դառնալ քաղաքացիական դիմակայության կատալիզատոր, ինչը լուրջ ներքին վտանգ է ներկայացնում մեր պետականության համար:
Իշխանությունների նախաձեռնած կրթական բարեփոխումները քննադատությունների տեղիք են տալիս: «Ակադեմիական քաղաքի» նախագիծն այն հասանելի կդարձնի միայն ընտրյալների համար և կկործանի Հանրապետության հետագա ինդուստրացման հույսերը։ Հիշեցնեմ, որ Հայաստանում գոյություն ունեցող կրթական և գիտական մոդելը երկրին ու աշխարհին տվել է հարյուրավոր ականավոր գիտնականներ և հազարավոր տաղանդավոր ինժեներներ:
Այսօր մենք իրավունք չունենք անմասն մնալ և կողքից հետևել տեղի ունեցող իրադարձություններին։ Հայաստանում և նրա սահմաններից դուրս քաղաքական ուժերի լայն շրջանակը կիսում է մեր տեսակետներն ու մտահոգությունները։ Մարդիկ հստակ տեսնում և առաջարկում են ստեղծված իրավիճակից դուրս գալու ուղիներ։ Նրանց մտքերն ու քաղաքական թեզերի հիմնական մասը համընկնում են գլխավորի՝ հայրենիքի շահերի պաշտպանության հետ ։ Անհրաժեշտ է համախմբել ազգաբնակչությանը, պայմաններ ստեղծել ավելի քան մեկ միլիոն հայերի հայրենիք վերադառնալու համար, ովքեր վերջին 30 տարում լքել են իրենց հայրենի երկիրը՝ ավելի լավ կյանք փնտրելով ։ Կարևոր է մեր Հայաստանի վերածննդին մասնակից դարձնել աշխարհի բոլոր երկրների հայ համայնքներին։ Նրանց համար ստեղծել բիզնես գրավիչ պայմաններ և պետական երաշխիքների համակարգ: Այս հարցը պետք է մտցնել սփյուռքի Երկրորդ համահայկական համաժողովի աշխատանքների օրակարգ։ Անհրաժեշտ է վերականգնել Սփյուռքի հետ աշխատանքի նախարարությունը ։ Ավելի լավ կյանք պետք է ստեղծել Հայրենիքում:
Ներկայիս իշխանությունը կորցրել է գործունակությունը և սպառել վստահության վարկը, իսկ ներդրված, հայկական մենթալիտետին ոչ բնորոշ կառավարման համակարգը ոչ միայն չի արդարացրել, այլև վարկաբեկել է իրեն։ Հայաստանի համար պետական կառուցվածքի բնորոշ ձև է պետության ղեկավարի կենտրոնացման և անձնական պատասխանատվության օրգանական համադրությունը տեղական մարմինների ազատության բարձր աստիճանի հետ։
Հայաստանին ծայրահեղ անհրաժեշտ է վերադարձնել կառավարման նախագահական ձեւը։ Երկրի ղեկավարը, արտահայտելով ողջ հայ ժողովրդի կամքը, պետք է պատասխանատվություն ստանձնի երկրի, նրա ապագայի համար, վերականգնի ազգային բանակի մարտունակությունը, ապահովի օրինականությունն ու տնտեսության կայուն զարգացումը: Կառուցի հավասարակշռված արտաքին քաղաքականություն և փոխշահավետ հարաբերություններ ավանդական դաշնակիցների և բարեկամ պետությունների հետ, պահպանի նորմալ հարաբերություններ այլ երկրների հետ, ըստ արժանվույն ներկայացնի երկիրը միջազգային ասպարեզում:
Ուժեղ նախագահական իշխանությունը, զուգորդված ժողովրդավարական նորմերի կիրառմամբ,ի վիճակի է բարելավել պետականաշինության կառավարումը և ապահովել պետական ապարատի կայուն, բարձր մասնագիտական աշխատանքը՝ կենտրոնացման հավասարակշռված մեխանիզմների կիրառման, տեղական մարմինների իրավունքների ընդլայնման և նրանց գործունեության հասարակական վերահսկողության սկզբունքների հիման վրա:
Պետական կառավարման կենտրոնացման նպատակը ոչ թե այլախոհությունը ճնշելն է, այլ ջանքերի կենտրոնացումը բնական, նյութական, աշխատանքային և ֆինանսական ռեսուրսների ռացիոնալ և արդյունավետ օգտագործման, տնտեսության բոլոր ոլորտների համաչափ զարգացման, պահուստների ստեղծման և պահպանման վրա ՝ որպես երկրի անխափան և առաջնային զարգացման հիմք: Արտադրության և ֆինանսների ոլորտում միասնական տնտեսական քաղաքականության շրջանակում պետական կարգավորումը պետք է հիմնված լինի բացառապես ողջամիտ հաշվարկների և կոռուպցիայի դեմ պայքարի թափանցիկ, օրինականորեն հաստատված մեխանիզմների վրա։
Բոլոր մակարդակներում ղեկավարների գլխավոր կարգախոսը պետք է լինի ոչ թե իրենց, այլ ժողովրդի ու պետության հավերժացումը։ Իշխանության ժողովրդավարականության աստիճանը կարող է և պետք է փոխվի պատմական իրավիճակի և բազմաթիվ այլ գործոնների հետ կապված, բայց երբեք ծայրահեղ ձևեր չընդունի։
Մեծ նշանակություն ունի մեր երիտասարդության համախմբումը։ Նրանց պետք է վերադարձնել հավատը իրական արժեքների նկատմամբ, պաշտպանել անտարբերությունից, մեր նախնիների ավանդույթների և մշակույթի նկատմամբ հարգանքը զարգացնել աճող սերնդի մեջ: Դա պետք է անել այն բանի համար, որպեսզի պահպանել եւ փոխանցել նորացված երկիրը իրենց հուսալի ձեռքերում։ Կուսակցության գործադիր խորհրդի երիտասարդության հետ ռազմահայրենասիրական աշխատանքի բաժնի աշխատանքը դիտարկում եմ որպես կուսակցաշինության ռազմավարական ուղղություն:
Ազգային մշակույթի դեգրադացիա թույլ չտալու շահերից ելնելով՝ անհրաժեշտ է օրենսդրական նախաձեռնությամբ հանդես գալ երկրում ոչ ավանդական սեռական հարաբերություններ քարոզող կազմակերպությունների գործունեությունն արգելելու մասին: Դա թույլ կտա երիտասարդ սերնդին զերծ պահել ազգային ավանդույթներն ու ապրելակերպը ոչնչացնող գաղափարախոսության կործանարար ազդեցությունից ։
«Համահայկական ճակատ» կուսակցությունը և շարժումը ներկայացրել են Հայաստանի զարգացման համապարփակ ծրագիրը, որի հիման վրա կպատրաստվի պետական անվտանգության դոկտրինան և երկրի զարգացման ռազմավարությունը միջնաժամկետ և երկարաժամկետ հեռանկարում:
«Համահայկական ճակատ» շարժումը և կուսակցությունը հանդես է գալիս ավանդական արժեքների և բարոյական նորմերի պահպանման, ավանդական ինստիտուտների ՝ ընտանիքի, սովորույթների և Հայ Առաքելական եկեղեցու, հայկական ինքնության, լեզվի և մշակույթի վրա հիմնվելու, իրավունքի և օրենքի գերակայության, ձեռնարկատիրության և մասնավոր բիզնեսի բոլոր հնարավոր աջակցությամբ տնտեսության կարգավորման գործում պետության դերի ամրապնդման օգտին: Մեր առաջնահերթությունը էվոլյուցիոն զարգացումն է։ Ցանկացած հեղափոխական փոփոխություն և արմատական բարեփոխումներ խաթարում են հասարակական կյանքի բնականոն զարգացումը և վնաս պատճառում պետությանն ու հասարակությանը։
Վերջում մեկ անգամ ևս ընդգծեմ.
Հայաստանի իշխանությունները կորցրել են իրականության հետ կապը, երկիրը ղեկավարելու կարողությունն ու միջազգային հստակ կողմնորոշումները։ Հաճոյացման արտաքին քաղաքական վեկտորը երկիրը վերածել է արտաքին կառավարման տակ գտնվող տարածքային կազմավորման։ Դա հանգեցրել է ուժերի տարածաշրջանային հավասարակշռության խախտմանը։ Հայաստանն աղետալիորեն արագ կորցնում է իր ընկերներին և կուտակում հակառակորդներ։ Այս իշխանությունը պետք է ապաշխարի և ինքնակամ վայր դնի լիազորությունները ։ Հեռանա և հայոց պետությանն ու ժողովրդին հասցված վնասի համար կրի ամբողջ պատասխանատվությունը: Հակառակ դեպքում Հայաստանին սպասվում է թուրքական օրինաչափություններով Հայտնի սցենար, և պետք է պատրաստ լինել նրան, որ մեր երկրին աջակցելու հարցում իրապես շահագրգռված ուժերը՝ միակ բնական դաշնակիցները, մի կողմ կքաշվեն, ինչը համառորեն պնդում է ներկայիս ղեկավարությունը։ Մեր գլխավոր խնդիրն է կանգնեցնել հանցավոր իշխանությանը, կանխել իրադարձությունների բացասական զարգացումը, ապահովել Հայաստանի խաղաղությունն ու բարգավաճումը:
Ազգեր, որոնք ընկնում են Ճակատամարտում նորից վերածնվում են, իսկ նրանք, ովքեր հանձնվում են, անհետանում են: